Bomenbeleid

Een boom is een boom

In Haarlem geldt: ‘een boom is een boom’: In de kapvergunning legt de gemeente voor elke gekapte boom een herplantplicht op voor één nieuw exemplaar, met als grootste plantmaat een stamomtrek van 18-20 cm (Haarlemse Bomenverordening, Artikel 8.1). Maar dat is een hele slechte wissel! De stad krijgt slechts een bezemsteel terug van net 6 cm dik, met een minikroontje, voor het verlies van een volwassen boom met al snel een stamomtrek van 100 cm, en een enorme bladmassa. Grote bestaande bomen hebben ecologische waarde, als woonplaats van vogels en insecten, klimatologische waarde, met de afvang van CO2 en verkoeling van de stad, en belangrijke gezondheidswaarden van fijn wonen en werken.

De 3-30-300 regel

Verstedelijkte gebieden krijgen steeds meer te maken met hittestress als gevolg van klimaatverandering. Dit noopt lokale overheden tot aanpassingen van de beleidsplannen, vaak met gebruikmaking van de nieuwste tools en inzichten. Eén van deze hulpmiddelen is de 3-30-300- vuistregel.  Haarlem ondersteund dit hulpmiddel, maar heeft de 30 norm wel aangepast. De gemeente Haarlem past de 3-norm en de 300-norm wel toe, maar geeft een andere draai aan de 30 procent kroonbedekking. De gemeente hanteert in plaats van de norm 30 procent kroonbedekking 30 procent groenoppervlak. Dit omdat we de norm vertaald naar kroonbedekking niet halen.

De gemeente Delft ziet dit anders. Zij zien juist de meerwaarde van de 30 procent kroonbedekking voor de gemeente Delft: 'Dit is in het kader van klimaatverandering en hittestress een belangrijk element', vindt ze. 'Wij hebben te maken met een herplantplicht wanneer een boom vervangen moet worden. Maar bij herplanting wordt niet gekeken naar het beschaduwings percentage of bladkroonoppervlak. Door het 30%-principe kijk je breder dan alleen naar het vervangen van een boom. Een boom van 30 jaar oud met een groot kroonoppervlak is nu eenmaal niet te vergelijken met nieuw boompje. Dat kan betekenen dat je voor deze oude boom misschien wel vijf of zes terug moet plaatsen.' 

Voorstel HBW

Stel per wijk vast hoeveel bomen er zijn die 50 jaar en ouder zijn en hoeveel er 30 jaar en ouder zijn. Monitor dit aantal per jaar. Wij zijn ervan overtuigd dat deze aantallen de laatste 10 jaar alleen maar zijn afgenomen. Kom vervolgens per wijk met een plan hoe je ervoor kunt zorgen dat deze aantallen weer gaan toenemen. Dat zal onder meer betekenen dat er minder bomen gekapt moeten worden. Het zal ook betekenen dat je moet gaan analyseren waarom bomen gekapt worden en dat je iets kan doen aan de oorzaken. Bijv. door bouwprojecten of door de slechte omstandigheden waarin de bomen verkeren. Het begint met meten, meten is weten.

Als je blijft hangen in termen als:

• Bestaande bomen worden zoveel als mogelijk behouden of verplant
• De insteek is om de compensatie van de bomen zoveel mogelijk te laten plaatsvinden binnen het plangebied of indien nodig binnen een straal van één kilometer buiten de grenzen van het plangebied.
• Doelstelling is het vergroten van de biodiversiteit, het creëren van habitats voor gebiedseigen flora en fauna en het vergroten van de belevings- en klimaatadaptieve waarde.

Dit soort termen komen regelmatig voor in het PvEL (Programma van eisen voor de leefomgeving) bij projecten. Wij vinden dat als dit in PvEL staat, dit bij het vaststellen van het definitief ontwerp (DO) dan ook verder uitgewerkt moet worden. Het is te makkelijk om vervolgens te zeggen dat bomen gekapt moeten worden, omdat ze conflicteren met het ontwerp. Indien bomen gecompenseerd moeten worden moet dit ook verder uitgewerkt worden in het definitief ontwerp. 

Laatst gewijzigd: 11-11-2025